Wstęp

Prawa i ramy regulacyjne kryptowalut różnią się od siebie w zależności od kraju. A czasami – tak, jak w USA – w obrębie stanu, gdzie każdy z nich ma swoje własne uprawnienia. W Unii Europejskiej znajdziemy na przykład nowe, ogólnoblokowe ramy, które chcą być regulacjami krajowymi.

Zdarza się również, że niektóre jurysdykcje całkowicie zdelegalizowały handel kryptowalutami lub prowadzą rozmowy nad objęciem nadzorem giełd krypto (znanych również jako dostawcy usług związanych z kryptowalutami lub aktywami wirtualnymi CASPs/VASPs).  Wymaga to od nich zarejestrowania się w agencjach przeciw praniu brudnych pieniędzy i zdeklarowaniu niektórych rzeczy np. zysków finansowych.

Trudność w regulacjach kryptowalutowych polega na tym, że wiele giełd nie może mieć siedziby w jednym miejscu. Binance nie może być skutecznie nadzorowana, ze względu na brak przejrzystości. Coinbase, który nawet rozpoczął handel z Nasdaq w kwietniu 2021 roku, sam nazywa sienie „zdecentralizowaną firmą”.

Dziś zrobimy wyprawę dookoła świata i porozmawiamy o wybranych regulacjach kryptowalutowych. Organy prawne bardzo dużo mówią o potrzebie regulacji przepisów i wytycznych dotyczących cyfrowych aktywów. Ale…jak jest naprawdę? Z doświadczenia wiemy, że prawne tempo jest dość sporo opóźnione w porównaniu do eksplozji globalnego rynku cyfrowych aktywów.

Stany Zjednoczone

Kryptowaluty: Nie uważane za prawny środek płatniczy.

Giełdy: Legalne, ale ich status różni się w zależności od stanu.

USA kontynuuje postęp w opracowywaniu federalnych przepisów, które dotyczą cyfrowych aktywów. FinCEN nie uważa kryptowalut za prawny środek płatniczy, ale uważa giełdy krypto za przekaźniki pieniężne. Dlaczego? Ponieważ według nich tokeny kryptowalutowe są inną wartością, która zastępuje walutę.

Z drugiej strony mamy Internal Revenue Service (IRS), który również nie uważa kryptowalut za prawny środek płatniczy. Definiuje je jako „cyfrową reprezentację wartości, która funkcjonuje jako środek wymiany, jednostka rozliczeniowa i/lub przechowywanie wartości”. Na podstawie swojego „oświadczenia” IRS wydało odpowiednie wskazówki podatkowe.

Giełdy

Giełdy krypto w Stanach są legalne i podlegają zakresowi ustawy regulacyjnej o tajemnicy bankowej (BSA). Co oznacza to w praktyce? Że giełdy muszą zarejestrować się w FinCEN, wdrożyć program AML/CFT, prowadzić odpowiednią dokumentację i składać raporty do władz.  FinCEN w 2019 roku jasno określił swoje oczekiwania w stosunku do giełd. Oczekuje od nich przestrzegania „Travel Rule” oraz gromadzenia i udostępniania informacji o inicjatorach i beneficjentach transakcji. W efekcie umieszcza to giełdy cyfrowych aktywów w tej samej kategorii regulacyjnej, co tradycyjne przekaźniki pieniężne i stosuje się te same przepisy, w tym te, określone w ustawie o tajemnicy bankowej.

W październiku 2020 roku FinCen wydał Notice of Proposed Rulemaking (NPRM) w sprawie dostosowań do Travel Rule. Wprowadził tym samym nowe obowiązki w zakresie zgodności dla giełd kryptowalutowych.

Gdzie w tym wszystkim nasz ulubiony SEC? Komisja Papierów wartościowych i Giełd wskazała, że kryptowaluty to papiery wartościowe. W efekcie stosuje się do nich przepisy dotyczące papierów wartościowych. Natomiast The commodities Futures Trading Commission (CFTC) ma trochę bardziej przyjazne podejście. Według nich Bitcoin to towar i zezwala na publiczny handel instrumentami pochodnymi kryptowalut.

Przyszłość

Na każdym kroku słyszymy, jak USA podkreśla pilną potrzebę regulacji kryptowalutowych. W ten sposób chcą zwalczać globalną i krajową działalność przestępczą. Departament sprawiedliwości nadal koordynuje działania z SEC i CFTC w zakresie przyszłych regulacji.

Kanada

Kryptowaluty: Nie są prawnym środkiem płatniczym.

Giełdy: Legalne, wymagana rejestracja w FinTRAC.

Co prawda kryptowaluty w Kanadzie nie są uważane za prawny środek płatniczy, ale mogą być używane do zakupu towarów i usług online. Także w sklepach, które je akceptują. Kanada jest krajem dość proaktywnym, jeśli chodzi o cyfrowe aktywa. Reguluje je w ramach prowincjonalnych przepisów, dotyczących papierów wartościowych. Kraj ten przeniósł podmioty zajmujące się cyfrowymi aktywami pod Proceeds of Crime (Money Laundering) and Terrorist Financing Act (PCMLTFA) już w 2014 roku. W 2017 roku Komisja Papierów Wartościowych Kolumbii Brytyjskiej zarejestrowała pierwszy fundusz inwestycyjny, oparty wyłącznie na kryptowalutach. W tym samym roku Canadian Securities Administrations (CSA) wydał zawiadomienie, że można stosować istniejące przepisy dot. papierów wartościowych do kryptowalut. Rok później, bo już w styczniu 2018 roku szef banku centralnego Kanady scharakteryzował je, jako papiery wartościowe. W 2013 roku kanadyjski Urząd Skarbowy scharakteryzował i opodatkował wirtualne aktywa. Jednocześnie kanadyjskie przepisy podatkowe mają zastosowania do praktycznie wszystkich transakcji krypto.

Giełdy

W 2019 roku wprowadzono poprawkę do PCMLTFA. W efekcie giełdy w Kanadzie są zasadniczo regulowane w taki sam sposób, jak przedsiębiorstwa świadczące usługi pieniężne i podlegają tym samym obowiązkom w zakresie sprawozdawczości. W 2020 roku weszła w życie zasada Virtual Currency Travel Rule, która wymaga od wszystkich instytucji finansowych i firm świadczących usługi pieniężne prowadzenia rejestru wszystkich transgenicznych transakcji kryptowalutowych wraz z elektronicznymi transferami środków.

W 2021 roku CSA opublikowało jasne wytyczne dla emitentów kryptowalutowych, którzy posiadają lub posiadali wirtualne aktywa. Wytyczne określały regulacje dotyczące ujawnień, jak emitenci chronią swoje aktywa przed utratą i kradzieżą, w tym także konieczność ujawnienia czynników ryzyka. Kolejne poprawki do PCMLTFA w 2021 roku, wprowadziły wymów, aby giełdy krypto rejestrowały się w kanadyjskim Centrum Analiz Transakcji i Raportów Finansowych (FinTRAC).

Singapur

Kryptowaluty: Nie są prawnym środkiem płatniczy.

Giełdy: Legalne, wymagana rejestracja w Monetary Authority of Singapore .

Wymiana i handel kryptowalutami w Singapurze są legalne. Miasto przyjęło bardziej przyjazne stanowisko, niż Chiny. Organ podatkowy Singapuru traktuje Bitcoiny i inne krypto, jako towary. Stosuje się tam więc podatek od towarów i usług. W 2017 roku Monetary Authority od Singapore (MAS) wyjaśnił społeczeństwu, że jego stanowisko nie reguluje walut wirtualnych. Regulowałby jedynie emisję tokenów cyfrowych, gdyby zostały one sklasyfikowane jako papiery wartościowe.

Nie stanęło to jednak na przeszkodzie, aby w 2020 roku wydać ostrzeżenie dla społeczeństwa o ryzyku związanym z inwestowaniem w cyfrowe aktywa. W 2022 roku MAS wzmocnił to ostrzeżenie, wydając wytyczne dla dostawców usług kryptowalutowych, które skutecznie zakazały reklamowania ich usług do publicznej wiadomości.

Giełdy

MAS stosuje istniejące ramy prawne wszędzie tam, gdzie to możliwe. W komunikacie prasowym z 2018 roku czytamy, jak MAS ostrzega społeczeństwo przed ryzykiem związanym ze spekulacjami kryptowalutowymi. Jednoczesnie wicepremier Tharman Shanmugaratnam stwierdził, że kryptowaluty podlegają tym samym środkom AML i CFT, co tradycyjne, fiatowe waluty.

W 2019 roku ustawa o usługach płatniczych przeniosła giełdy i inne firmy kryptowalutowe pod władzę MAS. Tym samym nałożyła na nie wymog uzyskania licencji operacyjnej od tego podmiotu. Od tego czasu MAS wydał licencje dla wielu dostawców usług kryptowalutowych, w tym DBS Vickers i Independent Reserve.

Przyszłość

Podmioty kryptowalutowe są w dużej mierze zgodne z najnowszymi zaleceniami FATF.  Jednak – najprawdopodobniej MAS podąży za dodatkowymi regulacjami. Przepisy te mogą obejmować nowe ramy prawne dla sektora finansowego z silniejszymi standardami AML/CFT, a także wyższe wymagania dot. zarządzania ryzykiem technologicznym w instytucjach finansowych.

Japonia

Kryptowaluty: Legalne, traktowane jako własność.

Giełdy: legalne, muszą zarejestrować się w Agencji Usług Finansowych.

Japonia uznaje Bitcoin i inne cyfrowe aktywa za własność prawną, na mocy ustawy o usługach płatniczych (PSA). W 2017 roku Krajowa agencja Podatkowa orzekła, że zyski z krypto kategoryzuje się jako różne dochody, a inwestorzy powinni być odpowiednio opodatkowani.

Najnowsze regulacje obejmują zmiany w PSA, ustawie o instrumentach finansowych i giełdzie (FIEA). Weszły w życie w maju 2020 roku. Zmiany wprowadziły:

• Termin „kryptowaluta”, zamiast waluty wirtualnej.
• Nałożyły większe ograniczenia na zarządzanie wirtualnymi pieniędzmi użytkowników.
• Złagodziły regulacje dotyczące obrotu instrumentami pochodnymi kryptowalut.
• Dostawcy usług powierniczych w zakresie cyfrowych aktywów, są objęci zakresem PSA, podczas gdy firmy zajmujące się instrumentami pochodnymi krypto są objęte zakresem FIEA.

Giełdy

Oczywiście, giełdy są legalne w Japonii. Jednak po serii cyberataków, regulacje dotyczące kryptowalut stały się dla kraju pilnym problemem do rozwiązania.  FSA wzmogła wysiłki w celu uregulowania handlu i giełd. Giełdy mają być zarejestrowane w FSA, a proces AML/CFT ma być bardziej rygorystyczny.

W 2020 roku Japonia ustanowiła Japońskie Stowarzyszenie Wymiany Wirtualnej Waluty (JVCEA) i Japońskie Stowarzyszenie STO. Oba podmioty mają jeden cel – zapewnić doradztwo dla nielicencjonowanych giełd i promować zgodność.

Przyszłość

Japonia, mimo że przyjazna cyfrowym aktywom będzie pracować nad nowymi ramami regulacyjnymi. Prawdopodobnie nowe przepisy będą obejmować ryzyko dla klientów, nowe protokoły bezpieczeństwa i nowe obowiązki dla dostawców usług kryptowalutowych w zakresie zgłaszania podejrzanych aktywności.

Chiny

Kryptowaluty: Nie są prawnym środkiem płatniczym.

Giełdy: Nielegalne w kraju.

W 2013 roku Ludowy Bank chin zakazał instytucjom finansowym obsługi transakcji Bitcoin. Poszedł dalej, zakazując jednocześnie ICO i krajowych giełd kryptowalutowych.  Wiemy, że Chiny mają globalną reputację surowej regulacji kryptowalut i nie uważają cyfrowych aktywów za legalny środek płatniczy.

Na mocy poprawki z 2020 roku do chińskiego kodeksu cywilnego rząd orzekł, że kryptowaluty mają status nieruchomości do celów określania spadków.

Giełdy

W 2021 roku Chiny zakazały wszelakiego, krajowego wydobycia kryptowalut. Następnie zdelegalizowały kryptowaluty (wrzesień 2021 rok). Nowe rozporządzenie zakazało korzystania z giełd kryptowalutowych, nawet tych zagranicznych. W efekcie spotkaliśmy się z dużą wyprzedażą tokenów. Oczywiście – możliwe są obejścia przy użyciu niektórych zagranicznych platform i stron internetowych.

Przyszłość

Nic nie wskazuje na to, że Chiny w jakikolwiek sposób poluzują swoją politykę kryptowalutową.

Indie

Kryptowaluty: Nie są prawnym środkiem płatniczym.

Giełdy: Niejasno uregulowane.

Kryptowaluty nie należą do prawnego środka płatniczego w Indiach. Giełdy kryptowalutowe też nie są do końca uregulowane. Wiemy jedynie, że w lutym 2022 roku, minister finansów Bhagwat Karad wskazał, że transakcje kryptowalutowe mogą spotkać się z 30% podatkiem.

Giełdy

W 2018 roku Reserve Bank of India (RBI) zakazał bankom i instytucjom finansowym zajmowania się cyfrowymi walutami. Ta regulacja zakazała jednocześnie handlu krypto na giełdach krajowych i zlikwidowała już istniejące giełdy. Natomiast w 2020 roku Sąd Najwyższy orzekł, że wprowadzony zakaz jest niekonstytucyjny. Pozwolił tym samym na ponowne otwarcie giełd.

Rząd Indii jasno wyraża swój sprzeciw wobec kryptowalut. W 2021 roku Stały Komitet ds. Finansów stwierdził, że cyfrowe aktywa powinny być uregulowane, a nie zakazane. Ustawa o kryptowalutach czeka już od 2022 roku i ostatecznie nie została zatwierdzona przez parlament Indii.

Wielka Brytania

Kryptowaluty: Nie są prawnym środkiem płatniczym.

Giełdy: Legalne, wymagana rejestracja FCA.

UK nie ma konkretnych przepisów, dotyczących kryptowalut. HMRC twierdzi, że cyfrowe aktywa mają „unikalną tożsamość”, co oznacza, że nie można ich porównywać do konwencjonalnych metod inwestycyjnych lub płatniczych. Ich opodatkowanie w dużej mierze zależy od działań i zaangażowania obu stron. Zyski i straty z krypto podlegają jednak podatkowi od zysków kapitałowych.

Giełdy

Regulacje giełd kryptowalutowych są określone w 5AMLD i 6 AMLD do prawa krajowego. W efekcie giełdy krypto muszą być zarejestrowane w Finacial Conduct Authority (FCA) i przestrzegać obowiązków sprawozdawczych AML/CFT. Wytyczne FCA podkreślają, że podmioty angażujące się w działalność powiązaną z kryptowalutami, muszą przestrzegać przepisów dot. prania pieniędzy, finansowania terroryzmu, przekazywania funduszy (informacje o płatniku). Zmiany weszły w życie w 2020 roku i uwzględniają najnowsze wytyczne FATF.

Szwajcaria

Kryptowaluty: Legalne, w niektórych przypadkach akceptowane jako środek płatniczy.

Giełdy: Legalne, reguluje je SFTA.

Kraj ten przyjął wyjątkowo prokryptowalutowe stanowisko. Giełdy i kryptowaluty są legalne, a Szwajcarska Federalna Administracja Podatkowa (SFTA) uważa krypto za aktywa. Podlegają one szwajcarskiemu podatkowi majątkowemu i muszą być zdeklarowane w rocznym rozliczeniu podatkowym.

Giełdy

Giełdy kryptowalutowe muszą uzyskać licencję od Szwajcarskiego Urzędu Nadzoru Rynku Finansowego (FINMA). W Szwajcarii przepisy krypto obowiązują również w przypadku ICO. W 2019 roku rząd Szwajcarii skierował Radę federalną do dostosowania istniejących przepisów finansowych pod kryptowaluty. Rok później parlament kraju uchwalił ustawę o blockchaine.

Przyszłość

Rząd Szwajcarii wskazuje, że będzie nadal pracował nad ekosystemem regulacyjnym, który będzie przyjazny dla kryptowalut.

Unia Europejska

Kryptowaluty: Legalne, kraje członkowskie nie mogą wprowadzać własnych kryptowalut.

Giełdy: Przepisy są różne, w zależności od państwa członkowskiego.

Kryptowaluty są legalne w całej Unii Europejskiej. Przepisy ich dotyczące różnią się jednak od państwa członkowskiego. To samo dotyczy opodatkowania krypto. Większość państw pobiera jednak podatek od zysków kapitałowych w wysokości od 0-50%.

W styczniu 2020 roku unijna, piąta dyrektywa w sprawie przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy wymaga od giełd przeprowadzania KYC/CDD na klientach i spełniania standardowych wymogów sprawozdawczych.

Giełdy

Są regulowane na poziomie regionalnym. W niektórych państwach członkowskich giełdy muszą zarejestrować się i odpowiednich organów regulacyjnych. Tak samo upoważnienia i licencje są przyznawane przez te organy.

W 2020 roku pojawił się nowy wniosek, znany jako rozporządzenie w sprawie rynków aktywów kryptowalutowych (MiCA). Wniosek określa środki regulacyjne dla cyfrowych aktywów, w tym nowy system licencjonowania emitentów kryptowalutowych, zasad postępowania w branży krypto i nowych zabezpieczeń konsumentów.

W lipcu 2021 roku Komisja Europejska opublikowała propozycje legislacyjne. W efekcie przepisy dotyczące transferu funduszy (TFR) zostaną rozszerzone na wszystkie VASP w Unii i będą upoważniać organy do zbierania informacji o nadawcach i odbiorcach transferów krypto.

Malta

Kryptowaluty: Nie są prawnym środkiem płatniczym.

Giełdy: Legalne, regulowane przez ustawę VFA.

Malta – globalny lider w regulacji cyfrowych aktywów. Kryptowaluty są uznawane przez rząd za środek wymiany, jednostka rozliczeniowa lub przechowywanie wartości. Co ciekawe, Malta nie ma konkretnych przepisów podatkowych dotyczących cyfrowych aktywów, ani nie ma zastosowań VAT do transakcji krypto na fiat.

Giełdy

Podlegają regulacjom VFA. Kraj utworzył również Malta Digital Innovation Authority (MDIA). Jest to organ rządkowy, odpowiedzialny za tworzenie polityki kryptowalutowej, współpracę z innymi krajami oraz egzekwowanie standardów etycznych w zakresie wykorzystania kryptowalut i technologii blockchain.

Australia

Kryptowaluty: Legalne, traktowane jako własność.

Giełdy: Legalne, muszą zarejestrować się w AUSTRAC.

W 2017 roku rząd Australii wydał oświadczenie, w którym potwierdza legalność kryptowalut. Wyraźnie zaznaczył, że Bitcoin i krytpowaluty powinny być traktowane jako własność i podlegają podatkowi od zysków kapitałowych (CGT).

Giełdy

Australijskie Centrum Raportów i Analiz Transakcji (AUSTRAC) wymaga od giełd działających na terenie kraju rejestracji, identyfikacji i weryfikacji użytkowników, prowadzenia dokumentacji i przestrzegania rządowych obowiązków sprawozdawczych AML/CFT. Niezarejestrowane giełdy podlegają zarzutom karnym i karom finansowym.

W 2019 roku Australijska Komisja Papierów wartościowych i Inwestycji (ASIC) wydała aktualizację regulacyjną. Dotyczyła ona ICO, jak i handlu kryptowalutami.

Podsumowanie

Podkreślimy to raz jeszcze – organy regulacyjne bardzo dużo mówią, o potrzebie uregulowania kryptowalut. Stanowisko jest bardzo zmienne – od całkowitego zakazu krypto w chinach, po Salwador, który jako pierwszy uczynił Bitcoina środkiem płatniczym.